Τομάτες
Το Σολανόν το λυκοπερσικόν, η κοινή μας τομάτα ξεκίνησε το ταξίδι της από την Ν. Αμερική. Οι Ισπανοί την έφεραν στην Ευρώπη γύρω στο 1540
Οι τομάτες έρχονται σε μια μεγάλη ποικιλία σχημάτων και χρωμάτων, αν και έχουν επικρατήσει οι κόκκινες.
Συνήθως, χωρίζονται σε ‘αναρριχώμενες’, ‘αυτοκλαδευόμενες’, βιομηχανικές και κερασοντομάτες
Αναρριχώμενες (Θερμοκηπίου):
Οι αναρριχώμενες τομάτες είναι φυτά που αναπτύσσονται καθ’ ύψος και μπορούν να φθάσουν από 1,80 έως 3 μέτρα. Είναι ιδιαιτέρως παραγωγικές. Επειδή χρειάζονται στήριξη, καλλιεργούνται κυρίως σε θερμοκήπια, αν και αρκετοί τις καλλιεργούν στην ύπαιθρο με κατάλληλη στήριξη.
Αυτοκλαδευόμενες (Υπαίθριες):
Οι αυτοκλαδευόμενες τομάτες είναι φυτά που μένουν χαμηλά σε ύψος (μέχρι 1,20 μ) σχηματίζοντας έναν μικρό θάμνο. Καλλιεργούνται σχεδόν αποκλειστικώς στην ύπαιθρο καθώς είναι λιγότερο παραγωγικές από τις αναρριχώμενες, αλλά δεν χρειάζονται υποστήριξη ή η υποστήριξή τους είναι πιο απλή (και πιο κοντή)
Βιομηχανικές:
Οι βιομηχανικές τομάτες είναι όλες αυτοκλαδευόμενες και καλλιεργούνται στην ύπαιθρο αποκλειστικώς. Έχουν επιλεγεί για την μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε ξηρά ουσία (γι αυτό και έχουν πιο έντονη γεύση & άρωμα). Συνήθως είναι απιδόμορφες (σε σχήμα αχλαδιού).
Κερασοτομάτες:
Οι κερασοτομάτες είναι αναρριχώμενες τομάτες με καρπό με πολύ μικρή διάμετρο, από 2 - 4 εκ. που παράγονται σε μεγάλα τσαμπιά. Έχουν πιο ισχυρό άρωμα και γεύση από τις άλλες τομάτες. Επειδή είναι πιο ανθεκτικά φυτά, συνιστώνται ιδιαιτέρως για ερασιτέχνες και μπαλκόνια.
Τα κριτήρια που πρέπει να έχουμε υπόψη μας για την επιλογή ποικιλίας τομάτας είναι:
Επιθυμία πελατών.
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να έχουμε στον νου μας όταν επιλέγουμε ποικιλία τομάτας είναι το τι θέλουν οι πελάτες μας. Δυστυχώς, αυτό το έχουμε ξεχάσει στην Ελλάδα και επιλέγουμε τομάτα με κριτήρια την ανθεκτικότητα των φυτών και την παραγωγικότητα ή το πόσο σκληρός είναι ο καρπός. Αυτά, όμως, είναι δευτερεύοντα κριτήρια.
2. Τοπική εμπειρία.
Το δεύτερο κριτήριο είναι η εμπειρία η δικιά μας ή των γειτονικών καλλιεργειών. Δεν κάνουν όλες οι ποικιλίες για όλες της περιοχές της χώρας. Υπάρχουν ποικιλίες με εξαιρετική απόδοση στην Κρήτη, τελείως όμως ακατάλληλες για την Κεντρική ή Βόρεια Ελλάδα.
3. Τύπος καλλιέργειας (θερμοκήπιο ή υπαίθρια).
Η βασική διαφορά μιας τομάτας για θερμοκήπιο από μια τομάτα για υπαίθρια καλλιέργεια είναι ότι στο θερμοκήπιο δεν εκμεταλλευόμαστε καλά τον όγκο του θερμοκηπίου με μια κοντή τοματιά, ενώ στην ύπαιθρο, δύσκολα στηρίζουμε μια ψηλή τοματιά. Επίσης, στο θερμοκήπιο θέλουμε συνήθως λιγότερο φύλλωμα για καλύτερο αερισμό.
4. Εποχή.
Κάθε ποικιλία τομάτας ταιριάζει καλύτερα σε άλλη εποχή του έτους. Έτσι, μια τομάτα κατάλληλη για νωρίς την άνοιξη, μπορεί να είναι ακατάλληλη για το καλοκαίρι ή το φθινόπωρο. Μια υπερπρώιμη υπαίθρια μπορεί να φυτευθεί τον Μάρτιο ή τον Ιούλιο, αλλά όχι τον Μάιο.
5. Οργανοληπτικά χαρακτηριστικά:
Οι τομάτες καλλιεργούνται για να τρώγονται. Να μη το ξεχνάμε! Επομένως, η γεύση και το άρωμα, όπως και η απουσία λευκών ξυλωδών αποφύσεων μέσα στον καρπό είναι πρωταρχικής σημασίας. Μετράνε πιο πολύ από το μέγεθος ή την ομοιομορφία των καρπών.
6. Άλλα τεχνικά χαρακτηριστικά:
Τέλος θα συνεκτιμήσουμε τις ανθεκτικότητες στις ασθένειες, το μέγεθος και την ομοιομορφία των καρπών και άλλα τεχνικά χαρακτηριστικά
Εδώ θα καταγράψουμε μερικές ποικιλίες τομάτας που καλλιεργούνται με επιτυχία στην Ελλάδα. Αναφέρονται, επίσης, οι ενδεικνυόμενες εποχές φύτευσης.
Αναρριχώμενες Τομάτες:
Α. Β. Ελλάδα
Alma: Μάρτιος – Απρίλιος & Ιούλιος
Amati: Μάρτιος – Απρίλιος & Ιούλιος
Arletta: Ιανουάριος - Φεβρουάριος
Sadine: Μάρτιος – Απρίλιος & Ιούλιος
Victor: Φεβρουάριος – Μάρτιος & Ιούλιος
Β. Κεντρική Ελλάδα:
Alma: Μάρτιος & Ιούλιος
Belladonna: Φεβρουάριος – Απρίλιος
Iron: Φεβρουάριος – Απρίλιος
Optima: Μάρτιος – Ιούλιος
Γ. Ν. Ελλάδα:
Alma: Ιούλιος - Αύγουστος
Belladonna: Ιανουάριος – Ιούλιος
Iron: Ιανουάριος – Ιούλιος
Optima: Μάρτιος – Ιούλιος
Χαμηλές Τομάτες:
Οι χαμηλές τομάτες επειδή καλλιεργούνται το καλοκαίρι δεν είναι τόσο επιλεκτικές για την περιοχή που καλλιεργούνται. Τις πολύ πρώιμες, που έχουν και αραιό φύλλωμα τις φυτεύουμε είτε πολύ νωρίς την άνοιξη είτε τέλος Ιουνίου – αρχές Ιουλίου. Τις όψιμες, με πολύ φύλλωμα μπορούμε να τις φυτεύουμε όλη την καλλιεργητική περίοδο.
Α. Υπερπρώιμες:
Bulba, Spitfire,
B. Μεσαίες:
Ace 55 (απλή ποικιλία, μαλακώνει αλλά η πιο νόστιμη της αγοράς!), Verona
Γ. Όψιμες:
Carla, Clodin, Dual Large, Galli
Η καλλιέργεια της τομάτας είναι πολυέξοδη και απαιτεί προγραμματισμό και πολλά έξοδα πριν αρχίσει να αποδίδει. Πρέπει να έχουμε κατά νου ότι θα φροντίζουμε την καλλιέργεια επί σχεδόν 3 μήνες πριν κόψουμε την πρώτη τομάτα! Δεν πρέπει, όμως, κάποιος να τσιγκουνευθεί στην αρχή γιατί θα το πληρώσει αργότερα. Πολλές φορές, π.χ., οι ιώσεις φανερώνουν εγκατάλειψη των προστατευτικών ψεκασμών σε εποχές που η τιμή της τομάτας είναι χαμηλή. Όταν, αργότερα, ανέβει η τιμή, τρέχουμε να διορθώσουμε την καλλιέργεια αλλά, τότε, είναι αργά.
Θερμοκρασίες – Εποχή Φυτεύσεως
Η τομάτα είναι ένα λαχανικό θερμών περιοχών και γι αυτό οι πολύ χαμηλές θερμοκρασίες (κοντά στους 0o C) και οι παγετοί την καταστρέφουν ή της προξενούν σημαντικές ζημιές. Από την άλλη, η τομάτα δεν δένει ικανοποιητικά όταν οι ημερήσιες θερμοκρασίες ξεπερνούν τους 35o C ή οι νυχτερινές θερμοκρασίες παραμένουν πάνω από τους 21o C ή πέφτουν κάτω από τους 16o C.
Οι καρποί της τομάτας που έχουν δεθεί σε περίοδο χαμηλών νυχτερινών θερμοκρασιών παρουσιάζουν πολύ συχνά παραμορφώσεις στο κάτω άκρο (cat-faced) πράγμα που μειώνει την εμπορική αξία τους. Η τομάτα αποδίδει καλύτερα όταν η μέση θερμοκρασία είναι κάτω από τους 24o C.
Η τομάτα, επίσης, υποφέρει από τους καλοκαιρινούς καύσωνες και τον λίβα. Για να μπορέσει η τομάτα να αντέξει σε αυτές τις συνθήκες, πρέπει να έχει φυτευθεί νωρίς, ώστε να έχει αναπτύξει καλό ριζικό σύστημα και να έχει δέσει καλά, ή να φυτευθεί αργά, ώστε όταν φυσάει ο λίβας, να μη έχει δέσει ακόμα.
Από τη φύτευση έως και την πρώτη συλλογή καρπών απαιτούνται συνήθως 75 έως 90 ημέρες, αναλόγως του υβριδίου και των συνθηκών. Συνήθως, χρειάζονται 45 έως 60 ημέρες από την άνθιση έως και την ωρίμαση του καρπού.
Επομένως, στις πιο θερμές περιοχές της Ελλάδος, συνιστάται η φύτευση της υπαίθριας τομάτας από τέλη Μαρτίου έως τέλη Απριλίου και από τα μέσα Ιουνίου έως τις αρχές Ιουλίου. Σε ορεινές περιοχές, όπου έχει κρύο ως αργά τον Απρίλιο, αλλά και δεν υποφέρουν από λίβα, η φύτευση μπορεί να γίνει τον Μάιο έως τα μέσα Ιουνίου το αργότερο.
Έδαφος
Η τομάτα απαιτεί καλά στραγγιζόμενα εδάφη για άριστη παραγωγή. Εάν μας ενδιαφέρει πολύ η πρωιμότητα, πρέπει να επιλέξουμε αμμουδερά εδάφη, που ζεσταίνονται γρήγορα.
Δεν πρέπει να φυτεύουμε τομάτα σε χωράφια όπου τα 3 τελευταία χρόνια είχαμε πιπεριές, μελιτζάνες, πατάτες ή καπνά. Μια καλή επιλογή είναι να την φυτεύσουμε σε χωράφι που τα προηγούμενα χρόνια είχαμε καλαμπόκι, σιτηρά, μηδική ή όσπρια. Προσοχή, όμως, στα υπολείμματα ζιζανιοκτόνων της προηγούμενης καλλιέργειας!
Η τομάτα θέλει αρκετή οργανική ουσία στο έδαφος. Η χωνεμένη αγελαδινή κοπριά είναι ιδανική. 4-5 τόνοι στο στρέμμα είναι αρκετοί. Εναλλακτικά, μπορούμε να σπείρουμε τον προηγούμενο Σεπτέμβριο βίκο και να τον γυρίσουμε μέσα ένα μήνα πριν την φύτευση
Καθώς η τομάτα είναι μια καλλιέργεια που απαιτεί πολλά έξοδα πριν καν αρχίσει να παράγει, είναι απαραίτητο να στείλουμε δείγμα από το χώμα για ανάλυση. Αυτό είναι κάτι που συνήθως το παραλείπουν οι παραγωγοί με σημαντικές επιπτώσεις μετέπειτα. Οδηγίες για την δειγματοληψία του εδάφους και για την διαδικασία της αναλύσεως δίνουν συνήθως οι τοπικοί γεωπόνοι.
Προετοιμασία του αγρού.
Επειδή η τομάτα έχει βαθύ ριζικό σύστημα, μέχρι 1,5 μέτρο, επιβάλλεται η άροση (όργωμα) του αγρού. Ακολουθεί η ισοπέδωση του χωραφιού με φρέζα (ή καλλιεργητή) και η επιφανειακή ή γραμμική διανομή των βασικών λιπασμάτων και της κοπριάς. Τα λιπάσματα τα ενσωματώνουμε με ένα τελευταίο φρεζάρισμα.
Η τομάτα αποδίδει καλύτερα όταν φυτεύεται ψηλά σε τραπέζια με πλάτος 75 εκ και ύψος 10 – 15 εκ. Τα τραπέζια πρέπει να έχουν απόσταση μεταξύ τους 1,80 μέτρα, όσο δηλαδή και οι σειρές.
Στην καλλιέργεια της τομάτας, συνιστάται εφαρμογή εδαφοκαλύψεως με μαύρο πλαστικό. Η εδαφοκάλυψη πρωιμίζει και αυξάνει την παραγωγή, καθώς ζεσταίνει γρήγορα το έδαφος την άνοιξη, καταπολεμά τα ζιζάνια και ρυθμίζει την υγρασία. Η εδαφοκάλυψη πρέπει να εφαρμόζεται σε καλά προετοιμασμένο έδαφος με αρκετή υγρασία, αφού ενσωματωθούν τα λιπάσματα και απλωθούν τα λάστιχα ποτίσματος. Ένα καλό πλαστικό για εδαφοκάλυψη έχει πλάτος γύρω στο 1,20 μέτρα και πάχος 30 μικρά. Όταν έχουμε εδαφοκάλυψη, πρέπει να ελέγχουμε τα επίπεδα υγρασίας κάτω από το πλαστικό. Μη υποθέτετε ότι επειδή οι διάδρομοι ανάμεσα στο πλαστικό είναι λασπωμένοι, υπάρχει αρκετή υγρασία κάτω από το πλαστικό!
Εάν δεν εφαρμοστεί εδαφοκάλυψη με μαύρο πλαστικό, πρέπει να μπει ζιζανιοκτόνο. Αναλόγως με το προφυτρωτικό ζιζανιοκτόνο που θα επιλεγεί, η εφαρμογή του θα γίνει πριν ή μετά το τελευταίο φρεζάρισμα. Υπάρχουν πολλά ζιζανιοκτόνα για την τομάτα. Το καθένα είναι δραστικό σε διάφορα ζιζάνια. Συμβουλευτείτε τον τοπικό γεωπόνο για το ποιο ταιριάζει στην καλλιέργειά σας.
1 σχόλιο:
Πολύ καλό το κείμενο σας.
Δημοσίευση σχολίου