ΕΛΙΑ ΛΕΚΑΝΙΟ

Μαύρη ψώρα της Ελιάς ή Λεκάνιο

Όνομα εντόμου: Saissetia oleae Olivier

Φάσμα προσβαλλομένων:
Ελαιόδεντρο, εσπεριδοειδή, συκιά, ακτινίδιο, αχλαδιά, τριανταφυλλιά και δεντρολίβανο.

Συχνότητα και σπουδαιότητα:

Tο έντομο είναι πολύ κοινό στην Ελλάδα (σ’ ολόκληρη την Ελλάδα) και σε όλες τις χώρες της Μεσογείου όπου καλλιεργείται η ελιά. Βρίσκεται όμως και στη Νέα Ζηλανδία και την Αμερική. Το λεκάνιο προκαλεί προβλήματα στο ελαιόδεντρο: εκτός από την διαρροή οπού και το κολλώδες μελίττωμα που εκκρίνει στα φύλλα και τα κλαδιά, επηρεάζει τις φυσικές λειτουργίες του δέντρου (διαπνοή, φωτοσύνθεση). Στην αρχή τα προσβεβλημένα δέντρα και φύλλα λάμπουν και στη συνέχεια μοιάζουν σκονισμένα και μαυρίζουν, αφού αναπτύσσεται στο μελίττωμα ο μύκητας της μούχλας.

Οι βλάβες μειώνουν τη ζωτικότητα και παραγωγικότητα του δέντρου και η συνεχιζόμενη σίτιση των εντόμων προκαλεί πτώση φύλλων, η οποία με τη σειρά της μειώνει την ανθοφορία της επόμενης χρονιάς.
Συμπτώματα:
Το σκούρο χρώμα στα φύλλα είναι το συνηθέστερο σύμπτωμα. Το μελίττωμα που αναπτύσσεται πάνω στο δέντρο προκαλεί την έλευση μυκήτων στους οποίους οφείλεται το σκούρο χρώμα των φύλλων.

Περιγραφή εντόμου:
Τα ολοκληρωμένα λεκάνια είναι όλα θηλυκά (σπάνια θα βρεθεί αρσενικό στην Ευρώπη). Έχουν τρεις φάσεις, αυγό, νύμφη και ενήλικο. Στο πρώτο στάδιο τα αυγά είναι ημιωοειδή, με μήκος 0,3 χιλ. και λευκο έως πορτοκαλί-ροζ χρώμα. Η περίοδος της εναπόθεσης μερικές φορές ξεπερνά τον κανονικό χρόνο (την άνοιξη 10-15 ημέρες και το φθινόπωρο 20-25). Τα αυγά μένουν κάτω από τη θηλυκή ψώρα.

Οι νύμφες έχουν τρεις γενιές. Η πρώτη γενιά έχει χρώμα πορτοκαλί, σχήμα ωοειδές, μήκος 0,3 χιλ. έως 0,4 χιλ., και έρπει. . Οι νεοεμφανιζόμενες νύμφες συνιστούν μια μερική 2η γενιά, η οποία έχει σχήμα όμοιο με της πρώτης, αλλά είναι διπλάσια σε μέγεθος (μήκος 0,6-0,8 χιλ. ). Έχουν ανοιχτοκάστανο χρώμα και κύριο χαρακτηριστικό τους είναι το σχήμα Η στην πλάτη. Η νύμφη της τρίτης γενιάς εξελίσσεται σε έντομο με χρώμα σταχτί. Το μέγεθός της είναι 1-1,3 χιλ σε μήκος και 0,3-0,7 σε πλάτος.



Τα ενήλικα θηλυκά προσκολλώνται στον ξενιστή και μένουν εκεί μόνιμα. Το μήκος τους είναι 1-4 χιλ. και το πλάτος 2-2,5 χιλ. Έχουν χρώμα ανοιχτοκάστανο όταν είναι νεαρά και με την πάροδο του χρόνου σκουραίνουν, για να φθάσουν στο τέλος να είναι σκούρα καφέ έως μαύρα. Φέρουν το χαρακτηριστικό H στην πλάτη. Τα θηλυκά αρχίζουν την επώαση την άνοιξη. Κάθε θηλυκό εναποθέτει από 150 έως 2.500 αυγά.





Κύκλος ζωής:
Tο λεκάνιο έχει μια γενιά κατ’ έτος σε εσωτερικές ελαιοπαραγωγικές περιοχές. Αν το κλίμα είναι ευνοϊκό, υπάρχει και η δυνατότητα δύο γενεών κατ’ έτος σε κάποια μέρη. Οι πρωτοεμφανιζόμενες νύμφες κινούνται ψάχνοντας στον ξενιστή ένα μέρος για να εγκαταστασθούν. Τα ενήλικα θηλυκά εμφανίζονται από τα τέλη Απρίλη μέχρι τον Ιούνιο. Η περίοδος της επώασης αρχίζει το Μάη και τελειώνει τον Αύγουστο. Οι νύμφες του πρώτου σταδίου εμφανίζονται τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Όταν έχει ζέστη και ξηρασία το καλοκαίρι, η ανάπτυξη των νυμφών περιορίζεται. Το φθινόπωρο είναι η κατάλληλη περίοδος για το δεύτερο και τρίτο στάδιο των νυμφών.

Αντιμετώπιση:
Κλάδεμα για να διευκολυνθεί η ροή του αέρα, γεγονός που αποθαρρύνει το λεκάνιο. Επιπλέον συνιστάται όχι υπερβολική άρδευση και λίπανση.

Άλλο μέτρο είναι και η βιολογική αντιμετώπιση: Υπάρχουν παράσιτα που επιτίθενται στο λεκάνιο, συνηθέστερα των οποίων είναι τα Metaphycus helvolus, Metaphycus lounsburyi, Metaphycus flavus, Diversinervus elegans, Coccophagus pulchellus, Coccophagus cowperi και Coccophagus scutellaris.

Υπάρχουν και τα χημικά μέτρα κατά τη διάρκεια των μηνών Ιουλίου και Αυγούστου. Συνιστάται να εφαρμόζονται όταν σε κάθε 100 φύλλα εντοπίζονται περίπου 5-10 νύμφες ανά φύλλο.
Ονομασία ενεργού συστατικού
Μέθοδος δράσης
Όνομα προϊόντος
Αναλογία
Εφαρμογή
Τελευταία εφαρμογή πριν τη συγκομιδή

Azinphos-methyl
Επαφή
Azikon 25 WP, Cotnion M 25WP, Prosmethyl 25 WP, Azin 25 WP, Gusathion M 25 WP
130-160 gr/100 lt
Φύλλωμα
60 ημέρες

Buprofezin 25% WP
συστημική
Applaud 25 WP
25-100 gr/100 lt
Φύλλωμα
40 ημέρες

Carbaryl 50%
συστημική
Carbaryl-Drexel 50 SC, Pomex 50 WP, Sevin 48 SL
120-340 ml/100 lt
Φύλλωμα
7 ημέρες

Chlorpyrifos-methyl 22,5% EC
Τοπική- συστημική
Reldan 22,5 EC
250-300 ml/100 lt
Φύλλωμα
60 ημέρες

Cypermethrin 20% EC
Επαφή
Delear 20 EC, Ustaad 25 EC, Ale 20 EC, Assist 20 EC
20 ml/100 lt
Φύλλωμα
14 ημέρες

Deltamethrin 2,5% EC
Επαφή
Decis Flow 2,5, Decis 2,5 EC, Coyote 2,5 EC
50-70 ml/100 lt
Φύλλωμα
15 ημέρες

Ethion 50% EC
Επαφή
Ethopaz 50 EC, Ethion-FMC 47,6 EC, Rhodocide 50 EC
150 ml/100 lt
Φύλλωμα
28 ημέρες

Fenoxycarb 25% WP
Επαφή
Insegar 25 WP
40 gr/100 lt
Φύλλωμα
60 ημέρες

Methidathion 40% EC or WP
Τοπική Συστημική
Ultracide 40 WP, Ultracide 40 EC, Suprathion 40 WP, Suprathion 40 EC
75 ml/100 lt
Φύλλωμα
Μέχρι 30 Αυγούστου

Methomyl 20% SL
Τοπική Συστημική
Bendaz 20 SL, Lannate 20 SL, Lannate 25 WP, Methomyl-Makhteshim 20 SL, Methonate 20 SL, Dimethilin 20 SL
180-270 ml/100 lt
Φύλλωμα
20 ημέρες

Quinalphos 24,5% EC
Επαφή
Ekalux 24,5 EC, Kinalux 25 EC, Orbis 25 EC, Quinalon 25 EC
100 –150 ml/100 lt
Φύλλωμα
μέχρι το τέλος Αυγούστου

Triazophos 42% EC
Επαφή
Hostathion 42 EC
100 –150 ml/100 lt
Φύλλωμα
30 ημέρες

ΠΗΓΗ www.plantprotection.hu